Καθιερώθηκαν από τους επιζήσαντες Εξοδίτες και όσους είχαν διαφύγει στον Κάλαμο, Αγγλοκρατούμενο, τότε, νησάκι απέναντι από το Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας. Επρόκειτο αρχικά, για μία πένθιμη πομπή όπου για πρώτη φορά έλαβε χώρα το 1830 και με την πάροδο των ετών οργανωνόταν από εξέχουσες προσωπικότητες του Μεσολογγίου, τη δημοτική αρχή και από το 1903 και μετά, από το Ελληνικό Κράτος σε συνεργασία με τον Δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου κάθε Σάββατο Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων.
Με την προτροπή να υπάρξει προσπάθεια να ενταχθεί το κεντρικό γεγονός, δηλαδή η πένθιμη, με χαρακτήρα μνημοσύνου, πομπή, στο προαναφερθέν ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σημειώνουμε πως αποτελούν το πλέον σημαντικό ετήσιο γεγονός για την πόλη και τους κατοίκους της. Παρατηρείται μεγάλη συμμετοχή, τόσο στη διοργάνωση των εκδηλώσεων και στην ίδια την πομπή, όσο και στην παρακολούθησή της. Ο κόσμος προετοιμάζεται μήνες πριν, με μαζική την προσέλευση συμμετεχόντων και θεατών από άλλες ελληνικές πόλεις, καθώς και από πόλεις του εξωτερικού. Στον εορτασμό περιλαμβάνονται ποικίλες πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως εικαστικές και φωτογραφικές εκθέσεις, θεατρικά δρώμενα, μουσικά ρεσιτάλ, παραδοσιακά χορευτικά απ’ όλη την Ελλάδα, αφιερώματα σε Φιλέλληνες και Έλληνες αγωνιστές της εποχής της Επανάστασης, ομιλίες και εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά κ.α. Το Σάββατο του Λαζάρου το βράδυ κορυφώνονται οι εκδηλώσεις με τη συγκλονιστική και μυσταγωγική αναπαράσταση της ανατίναξης του δημογέροντα Χρήστου Καψάλη, μέσα στο Ιερό Ταφείο των Ελεύθερων Πολιορκημένων, τον Κήπο των Ηρώων. Η πομπή επαναλαμβάνεται την Κυριακή των Βαΐων.
