ΑΛΥΚΕΣ - ΑΛΑΤΙ

Το αλάτι, ένα από τα ζωτικής σημασίας στοιχεία του πλανήτη μας, βρίσκεται άφθονο στη φύση σε στερεή κατάσταση, διαλυμένο στο νερό της θάλασσας και στο νερό ορισμένων λιμνών. Αποτελεί μία από τις αρχαιότερες χημικές ενώσεις που ανακαλύφθηκαν από τον άνθρωπο, ωστόσο παραμένει άγνωστο το πώς και πότε οι πρώτοι καλλιεργητές ανακάλυψαν τις πηγές αλατιού. Δεδομένου, όμως, ότι τα αποθέματα αλατιού στον πλανήτη είναι απεριόριστα, ο εντοπισμός τους δεν φαίνεται να ήταν δύσκολος μέσω της παρατήρησης της συμπεριφοράς των ζώων.

Το γνωστό μας φυσικό ή μαγειρικό αλάτι είναι η χημική ένωση χλωριούχο νάτριο (NaCl) και είναι βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Το χλωριούχο νάτριο είναι κρυσταλλικό στερεό, άοσμο με χαρακτηριστική αλμυρή γεύση. Είναι σημαντικότατο συστατικό για τον άνθρωπο, διότι ανταποκρίνεται στις φυσιολογικές απαιτήσεις και την πείνα άλατος (salt hunger) ενώ συνιστά τη σημαντικότερη αρτυματική ουσία της τροφής. Η ιδιότητά του, ως συντηρητικού των τροφίμων, επέβαλε την πλατιά και επιτακτική χρήση του στην ανθρωπότητα δίνοντάς του σημαίνουσα βαρύτητα και επιρροή. Η παρουσία του και η συμβολή του στη διατήρηση της ζωής του πλανήτη έχουν συνδεθεί στενά με τη θρησκεία, την πολιτική, την οικονομία, τη βιομηχανία, τη χημεία, τη φαρμακολογία, την ιατρική, την τέχνη και γενικά τον πολιτισμό.

Το Μεσολόγγι, δικαιολογημένα αποτελεί την αλατούπολη της Ελλάδας, αφού ολόγυρά του, βρίσκεται ο δεύτερος  σε έκταση επιφανείας, υγροβιότοπος όλης της ευρωπαϊκής μεσογείου με μέσο βάθος τα 80 εκ. Στην ευρύτερη περιοχή του, κατά την Ελληνιστική εποχή, υπήρχε σύμφωνα με τον Στράβωνα  μία παράλια «κώμη» που το πρώτο συνθετικό του ονόματός της παραπέμπει στο αλάτι, η  «Αλίκυρνα».

            Δεδομένων των γεωμορφολογικών συνθηκών της περιοχής, ήταν φυσιολογικό, η από αρχαιοτάτων χρόνων, αυτή, παράδοση να μετουσιωθεί στην φυσικώς εντατικοποιημένη παραγωγική διαδικασία σχηματισμού και συλλογής του «λευκού χρυσού» στο χώρο των Αλυκών. Οι αλυκές αποτελούν ημιτεχνητά παράλια οικοσυστήματα, μοναδικά όσον αφορά την αρχιτεκτονική τους. Η αρχή λειτουργίας τους βασίζεται στην ταυτόχρονη χρήση τεσσάρων στοιχείων: του θαλάσσιου ύδατος, ως πρώτη ύλη, επί σχετικά αδιαπέραστου αργιλώδους εδάφους, και της ηλιακής ενέργειας που παράλληλα με την αιολική ενέργεια ευνοούν την εξάτμιση και την κρυστάλλωση του άλατος. Η κατασκευή μιας παραγωγικής αλυκής σ’ έναν τόπο προϋποθέτει, σύμφωνα με τα προηγούμενα, τα εξής φυσικά χαρακτηριστικά: α) τη διαθεσιμότητα μεγάλης παράλιας και σχετικά επίπεδης έκτασης χαρακτηριζόμενης από κατάλληλο έδαφος χαμηλής διαπερατότητας και β) την ύπαρξη μετεωρολογικών συνθηκών που ευνοούν το αρνητικό ισοζύγιο ύδατος, δηλαδή την έντονη εξάτμιση και τη χαμηλή βροχόπτωση κατά την καλλιεργητική περίοδο.

Σήμερα στο Μεσολόγγι λειτουργούν δύο αλυκές, αυτή της Τουρλίδας και η «Άσπρη». Η τελευταία δε, η μεγαλύτερη της Ελλάδος, καταλαμβάνει έκταση 1240 εκταρίων με ιδανική τοπογραφική διάταξη και πολύ μικρές υψομετρικές διαφορές, με αποτέλεσμα, την κάλυψη ολόκληρης της περιοχής με ένα αβαθές στρώμα άλμης, ώστε να απαιτείται περιορισμένη ενέργεια για την άντληση των υδάτων. Το θαλασσινό αλάτι, αναφέρεται στη βιβλιογραφία ως ηλιακό αλάτι (solar salt) και αποτελεί το κύριο συστατικό του θαλασσινού ύδατος. Παράγεται με την επίδραση του ήλιου και του ανέμου πάνω στο νερό της θάλασσας. Συγκεκριμένα, ο κύκλος καλλιέργειας αρχίζει το Μάρτιο και τελειώνει συνήθως στα τέλη του Οκτώβρη ανάλογα με τις μετεωρολογικές συνθήκες κάθε χρονιάς. Το νερό εξατμίζεται σε διαδοχικές τεχνητές ορθογώνιες ρηχές λεκάνες, γνωστές ως αλοπήγια ή τηγάνια. Στις ελληνικές αλυκές η διαδικασία της κρυστάλλωσης ξεκινάει τον Απρίλιο. Τον Σεπτέμβριο τα "τηγάνια" στραγγίζονται από την άλμη που έχει παραμείνει και παραλαμβάνεται το κρυσταλλωμένο αλάτι.

Η συλλογή γίνεται μέσω μηχανημάτων συγκομιδής, που συλλέγουν το αλάτι σε λωρίδες, το οποίο τοποθετείται σε ταινίες μεταφοράς και εναποτίθεται σε αυτοκινούμενο σιλό άλατος με σκοπό να φορτωθεί σε φορτηγά αυτοκίνητα. Στη συνέχεια μεταφέρεται σε διαδοχικές  μονάδες πλύσης μέχρι και τον τελικό φυγοκεντρικό διαχωριστή με στόχο η υγρασία του τελικού προϊόντος να μην ξεπερνά το 4-7%. Τέλος, μεταφέρεται μέσω μεταφορικής ταινίας σε αλατοσωρούς ύψους 10 ως 15 μέτρων ώστε να διατεθεί στις εταιρείες τυποποίησης προς κατανάλωση.

Να σημειωθεί εδώ πως οι δύο αλυκές του Μεσολογγίου, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες κάθε χρονιάς, παράγουν το 65 – 75% της εγχώριας παραγωγής που αντιστοιχεί στο 50% και πλέον των αναγκών της χώρας.

Το αλάτι, ένα από τα ζωτικής σημασίας στοιχεία του πλανήτη μας, βρίσκεται άφθονο στη φύση σε στερεή κατάσταση, διαλυμένο στο νερό της θάλασσας και στο νερό ορισμένων λιμνών. Αποτελεί μία από τις αρχαιότερες χημικές ενώσεις που ανακαλύφθηκαν από τον άνθρωπο, ωστόσο παραμένει άγνωστο το πώς και πότε οι πρώτοι καλλιεργητές ανακάλυψαν τις πηγές αλατιού. Δεδομένου, όμως, ότι τα αποθέματα αλατιού στον πλανήτη είναι απεριόριστα, ο εντοπισμός τους δεν φαίνεται να ήταν δύσκολος μέσω της παρατήρησης της συμπεριφοράς των ζώων.

Το γνωστό μας φυσικό ή μαγειρικό αλάτι είναι η χημική ένωση χλωριούχο νάτριο (NaCl) και είναι βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Το χλωριούχο νάτριο είναι κρυσταλλικό στερεό, άοσμο με χαρακτηριστική αλμυρή γεύση. Είναι σημαντικότατο συστατικό για τον άνθρωπο, διότι ανταποκρίνεται στις φυσιολογικές απαιτήσεις και την πείνα άλατος (salt hunger) ενώ συνιστά τη σημαντικότερη αρτυματική ουσία της τροφής. Η ιδιότητά του, ως συντηρητικού των τροφίμων, επέβαλε την πλατιά και επιτακτική χρήση του στην ανθρωπότητα δίνοντάς του σημαίνουσα βαρύτητα και επιρροή. Η παρουσία του και η συμβολή του στη διατήρηση της ζωής του πλανήτη έχουν συνδεθεί στενά με τη θρησκεία, την πολιτική, την οικονομία, τη βιομηχανία, τη χημεία, τη φαρμακολογία, την ιατρική, την τέχνη και γενικά τον πολιτισμό.

Το Μεσολόγγι, δικαιολογημένα αποτελεί την αλατούπολη της Ελλάδας, αφού ολόγυρά του, βρίσκεται ο δεύτερος  σε έκταση επιφανείας, υγροβιότοπος όλης της ευρωπαϊκής μεσογείου με μέσο βάθος τα 80 εκ. Στην ευρύτερη περιοχή του, κατά την Ελληνιστική εποχή, υπήρχε σύμφωνα με τον Στράβωνα  μία παράλια «κώμη» που το πρώτο συνθετικό του ονόματός της παραπέμπει στο αλάτι, η  «Αλίκυρνα».

Δεδομένων των γεωμορφολογικών συνθηκών της περιοχής, ήταν φυσιολογικό, η από αρχαιοτάτων χρόνων, αυτή, παράδοση να μετουσιωθεί στην φυσικώς εντατικοποιημένη παραγωγική διαδικασία σχηματισμού και συλλογής του «λευκού χρυσού» στο χώρο των Αλυκών. Οι αλυκές αποτελούν ημιτεχνητά παράλια οικοσυστήματα, μοναδικά όσον αφορά την αρχιτεκτονική τους. Η αρχή λειτουργίας τους βασίζεται στην ταυτόχρονη χρήση τεσσάρων στοιχείων: του θαλάσσιου ύδατος, ως πρώτη ύλη, επί σχετικά αδιαπέραστου αργιλώδους εδάφους, και της ηλιακής ενέργειας που παράλληλα με την αιολική ενέργεια ευνοούν την εξάτμιση και την κρυστάλλωση του άλατος. Η κατασκευή μιας παραγωγικής αλυκής σ’ έναν τόπο προϋποθέτει, σύμφωνα με τα προηγούμενα, τα εξής φυσικά χαρακτηριστικά: α) τη διαθεσιμότητα μεγάλης παράλιας και σχετικά επίπεδης έκτασης χαρακτηριζόμενης από κατάλληλο έδαφος χαμηλής διαπερατότητας και β) την ύπαρξη μετεωρολογικών συνθηκών που ευνοούν το αρνητικό ισοζύγιο ύδατος, δηλαδή την έντονη εξάτμιση και τη χαμηλή βροχόπτωση κατά την καλλιεργητική περίοδο.

Σήμερα στο Μεσολόγγι λειτουργούν δύο αλυκές, αυτή της Τουρλίδας και η «Άσπρη». Η τελευταία δε, η μεγαλύτερη της Ελλάδος, καταλαμβάνει έκταση 1240 εκταρίων με ιδανική τοπογραφική διάταξη και πολύ μικρές υψομετρικές διαφορές, με αποτέλεσμα, την κάλυψη ολόκληρης της περιοχής με ένα αβαθές στρώμα άλμης, ώστε να απαιτείται περιορισμένη ενέργεια για την άντληση των υδάτων. Το θαλασσινό αλάτι, αναφέρεται στη βιβλιογραφία ως ηλιακό αλάτι (solar salt) και αποτελεί το κύριο συστατικό του θαλασσινού ύδατος. Παράγεται με την επίδραση του ήλιου και του ανέμου πάνω στο νερό της θάλασσας. Συγκεκριμένα, ο κύκλος καλλιέργειας αρχίζει το Μάρτιο και τελειώνει συνήθως στα τέλη του Οκτώβρη ανάλογα με τις μετεωρολογικές συνθήκες κάθε χρονιάς. Το νερό εξατμίζεται σε διαδοχικές τεχνητές ορθογώνιες ρηχές λεκάνες, γνωστές ως αλοπήγια ή τηγάνια. Στις ελληνικές αλυκές η διαδικασία της κρυστάλλωσης ξεκινάει τον Απρίλιο. Τον Σεπτέμβριο τα "τηγάνια" στραγγίζονται από την άλμη που έχει παραμείνει και παραλαμβάνεται το κρυσταλλωμένο αλάτι.

Η συλλογή γίνεται μέσω μηχανημάτων συγκομιδής, που συλλέγουν το αλάτι σε λωρίδες, το οποίο τοποθετείται σε ταινίες μεταφοράς και εναποτίθεται σε αυτοκινούμενο σιλό άλατος με σκοπό να φορτωθεί σε φορτηγά αυτοκίνητα. Στη συνέχεια μεταφέρεται σε διαδοχικές  μονάδες πλύσης μέχρι και τον τελικό φυγοκεντρικό διαχωριστή με στόχο η υγρασία του τελικού προϊόντος να μην ξεπερνά το 4-7%. Τέλος, μεταφέρεται μέσω μεταφορικής ταινίας σε αλατοσωρούς ύψους 10 ως 15 μέτρων ώστε να διατεθεί στις εταιρείες τυποποίησης προς κατανάλωση.

Να σημειωθεί εδώ πως οι δύο αλυκές του Μεσολογγίου, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες κάθε χρονιάς, παράγουν το 65 – 75% της εγχώριας παραγωγής που αντιστοιχεί στο 50% και πλέον των αναγκών της χώρας.

Πατήστε εδώ για να δείτε Επιχειρήσεις Αγροδιατροφικών Προϊόντων.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας

Αιτωλική Φιλοξενία
Το Σπίτι Του Τουρίστα Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου - ΟΠΣ5041944
www.etakcci.gr

©2024 ΑΙΤΩΛΙΚΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ. All Rights Reserved

Search